Home » , , , , , » Adat Perpatih VS Temenggung

Adat Perpatih VS Temenggung

Written By Pentadbir on Thursday, December 26, 2013 | 9:10 AM

Sebenarnya ramai yang menyedari bahawa hampir semua masyarakat Melayu di dunia terutama di Asia mengamalkan cara hidup dan Adat Minangkabau kerana adat ini telah berkembang sejak dari seawal abad ke13. (Sila rujuk Penghijrahan Minangkabau) Apabila adat ini mula disusun oleh Datuk Ketemenggungan yang berpusat di Palembang dalam abad ke 14 maka berlaku pemisahan di antara cara hidup orang Minangkabau dengan yang lain-lain. Apabila Datuk Perpatih Nan Sebatang yang merupakan adik kepada Datuk Temenggungan mula mengasas Adat Perpatih yang berpusat di Pagar Ruyung, ramai yang menganggap bahawa Adat Perpatih itulah adat Minang tanpa menyedari bahawa Adat Temenggung yang mereka amalkan itu juga adalah Adat Minang. Sehingga kini, Adat Perpatih banyak diamalkan di Pagar Ruyung, Indonesia dan Negeri Sembilan, Malaysia.

Adat Temenggung
(Datuk Ketemenggungan)
Adat Perpatih
(Datuk Perpatih Nan Sebatang)
Masyarakat
Kedudukan dalam keluarga dan masyarakat
  • Anak lelaki mempunyai hak dalam pewarisan harta
  • Nasab keturunan dikira dari sebelah bapa.
  • Lelaki juga berperanan sebagai ketua keluarga.
Kedudukan dalam keluarga dan masyarakat
  • Kaum wanita mempunyai keutaman dalam pewarisan harta
  • Nasab keturunan dikira melalui suku ibu
  • Anak perempuan menjadi asas dalam wujudnya suku.
Rasionalnya:
Kaum lelaki mampu untuk memperolehi harta mereka sendiri tetapi pergerakan kaum perempuan terbatas.
Perkahwinan
  • Selepas perkahwinan isteri mesti mengikut suami dan boleh tinggal bersama keluarga suami.
  • Selepas berkahwin, suami tinggal bersama isteri dalam lingkungan sukunya.
  • bertanggungjawab menyediakan kediaman untuk isteri dan anak-anaknya
  • tempat kediaman atau rumah kemudiannya menjadi hak isteri.
Rasionalnya:
Sekiranya berlaku musibah seperti kematian si suami atau perceraian, perempuan masih berada di dalam perlindungan keluarganya yang asal.


Nota:
(Suami dikenali sebgai orang Semenda)
Tarap Perkahwinan Perkahwinan dibenarkan dengan sesiapa sahaja asalkan tidak melanggar hukum syarak. Perkahwinan melibatkan berlainan suku kerana yang sesuku dianggap bersaudara.

Rasionalnya:
Adat Perpatih menggalakkan masyarakatnya berkembang tetapi di dalam lingkungan satu adat (berlainan suku tetapi dalam kelompok orang Minangkabau sendiri)
Pentadbiran
Bersifat autokrasi (kuasa mutlak) :
  • hak istimewa memperkukuhkan kuasa sultan.
  • Pemilihan ketua/pembesar dilakukan oleh Sultan atas nasihat pembesar
  • pembesar peringkat paling bawah ialah ketua kampung
  • pentadbiran diketuai oleh raja/sultan dan dibantu oleh pembesar.
  • Putera sulong sultan adalah pewaris takhta
  • sekiranya tiada putera, adinda sultan akan mewarisi takhta
Bersifat demokrasi :
  • kuasa dibahagi dari bawah ke atas
  • Pemilihan ketua dilakukan dengan persetujuan ketua-ketua yang berada di setiap peringkat dari bawah
  • Ketua paling bawah ialah Perut (ketua keluarga seibu)
  • Pentadbiran diketuai oleh raja/sultan atas nasihat dan persetujuan sekumpulan Undang (Undang Luak)
  • Perut akan memilih Buapak, Buapak memilih Lembaga, Lembaga memilih Undang dan Undang memilih Yang Di Pertuan Besar.
  • Putera sultan bukan pewaris mutlak takhta. Kumpulan Undang boleh memilih putera yang lain malah dari nasab yang berlainan sekiranya difikirkan sesuai.
  • Kumpulan Undang berhak melucut atau memecat sultan dari takhtanya.
Perundangan
Undang-undang jenayah berunsur pembalasan dan undang-undangnya lebih tegas
  • Hukuman keras dan mirip ke arah Hukum Hudud
  • hukuman terhadap pembunuhan ialah balasan bunuh, mencuri akan dipotong tangan.
  • Hanya raja/sultan yang akan menjatuhkan hukuman bunuh.
Undang-undang jenayah bersifat pemulihan untuk menyedarkan masyarakat
  • Hukuman lebih kepada Qisas dan Takzir
  • kesalahan yang dilakukan boleh ditebus dengan membayar ganti rugi atau hukuman lain yang difikirkan sesuai
  • Yang Dipertuan Besar atau Undang sahaja yang boleh menjatuhkan hukuman bunuh
Nota:
Ganti rugi mengikut tahap seperti seorang yang dicederakan akan dibayar dengan ayam atau kambing. Mangsa kecurian akan memperolehi kembali gantian barang-barangnya. Pembunuh akan menanggung kehidupan keluarga mangsa.
Pembahagian harta
Harta Milik Individu:
  • Berdasarkan undang-undang Islam dan memberi keadilan kepada semua pihak .
  • Anak lelaki berhak mewarisi harta pusaka denga kadar 2/3 berbanding anak perempuan kerana berdasarkan tanggungjawab anak lelaki yang lebih besar dalam keluarga.
  • Anak perempuan berhak mewarisi sebahagian kecil daripada harta pusaka 1/3 bahagian.
Harta Milik Keluarga :
  • Pembahagian harta pusaka diwarisi daripada ibu kepada anak perempuan.
  • Harta pusaka turun temurun adalah kepunyaan suku.
  • Harta carian : harta yang diperoleh oleh pasangan sepanjang perkongsian hidup. Jika berlaku perceraian harta dibahagi dua.
  • Harta dapatan : harta seia ada pada isteri sebelum berkahwin kekal di tangan isteri.
  • Harta pembawaan : harta yang dimiliki oleh suami sebelum berkahwin kekal di tangan suami. Bekas isteri tidak boleh menuntut hartanya.
Rujuk di sini:
Status Harta Adat


Sumber rujukan:
Weblog Cikgu Jumali

Daftar emel anda di "Masuok an emel kek siko laa"
untuk mendapatkan entri terbaru dari blog ini!
Share this article :

+ comments + 1 comments

Anonymous
April 1, 2016 at 7:10 AM

Memang banyak yang menganggap adat Minang adalah Adat Perpatih. Sebenarnya ada tiga sistem adat yang diamalkan di Minangkabau: Laras Bodi-Chaniago/Kaum Datuk Perpatih nan Sebatang, Laras Koto-Piliang/Kaum Datuk Ketumanggungan dan Laras nan Panjang/Kaum Datuk Sakelap Dunia.

Post a Comment

Nak komen tu komen gak tapi agak agaklah sikiek yo. hehehe

 
Support : Creating Website | Johny Template | Mas Template
Copyright © 2013. Ex-SMDKP Boys n Girls - All Rights Reserved
Template Created by Creating Website Published by Mas Template
Proudly powered by Blogger